Düşünsene... Annen bir şey almadan önce en az üç mağazayı gezer, fiyat karşılaştırması yapar, sonra belki de hiç almaz. Ama sen bir şey beğendin mi? “Sepete ekle → Satın al” ve bitti! İşte tam da bu fark, bir araştırmanın konusu oldu: X kuşağı ile Z kuşağının tüketim alışkanlıkları nasıl değişiyor?

İnönü Üniversitesi’nden Nurgül Toka ve Doç. Dr. Ayça Çekiç Akyol’un yaptığı bu araştırma, tüketim dünyasına kuşak farkıyla bakıyor. Gel, bu kuşaklar alışverişte neler yapıyor birlikte keşfedelim!

Alışverişin Şifresini Kuşaklar Çözüyor

X Kuşağı: “İhtiyacım varsa alırım, bütçemi aşmam”

1965-1979 arasında doğan X kuşağı için alışveriş biraz matematik işi gibi. Fiyatı ne, kalitesi iyi mi, gerçekten ihtiyacım var mı?

Bu kuşak, alışverişi planlıyor, bütçesine göre hareket ediyor ve duygularla değil, mantıkla karar veriyor. “Bir ürünü almadan önce araştırma yaparım” diyenlerin büyük bölümü X kuşağından. Harcamalarında “akılcı davranan” bu jenerasyon, markalara duygusal bağ kuran ilk kuşak olma özelliğini de taşıyor. Hem sadık hem dikkatli.

Z Kuşağı: “İyi hissediyorsam alırım, zevkli olsun yeter”

2000 sonrası doğan Z kuşağı? İşte onlar için alışveriş bir ihtiyaçtan çok, bir duygu meselesi. “Kendimi ödüllendirmek istiyorum” diyerek alışverişe çıkan bir Z kuşağı bireyi, fiyat performanstan çok "trend mi?" diye bakıyor.

Bu kuşakta “alışveriş bana keyif veriyor” diyenlerin sayısı oldukça fazla. İhtiyacı olmasa bile bir ürün hoşuna gittiyse, onu alma eğiliminde. Haz odaklı, yani hedonik tüketici diyebiliriz. Üstelik alışverişin sosyal medya ayağını da unutmamak lazım; ürün kadar onun "story'lik" hali de önemli!

Online Alışverişte Z Zirvede!

Z kuşağı için online alışveriş adeta yaşam tarzı olmuş. Evde otururken, otobüste giderken, gece yatmadan önce... Kısacası her an alışveriş zamanı. “İnternetten alışveriş daha kolay geliyor” diyenlerin büyük kısmı Z kuşağından.

X kuşağı da online alışveriş yapıyor ama hâlâ temkinli. Kart bilgisi paylaşmakta tedirginler, ürüne dokunmadan alışveriş yapmak pek onlara göre değil. Ama Z kuşağı? Onlar güvenlik sorunlarını çok da dert etmiyor, alışverişte hız ve pratiklik ön planda.

Peki Araştırma Ne Diyor?

• X kuşağı, rasyonel alışverişi tercih ediyor: Araştırıyor, karşılaştırıyor, planlıyor.

• Z kuşağı, hedonik alışverişe yöneliyor: Keyif alıyor, kendini ifade ediyor.

• Online alışverişte Z kuşağı önde: Dijitalde alışveriş onlar için adeta bir refleks.

Son Söz: Pazarlamacılar Dikkat!

Bu farklar sadece akademik bilgi değil. Markalar için, girişimciler için, hatta influencer’lar için bile önemli. Çünkü her kuşak farklı bir dil, farklı bir ikna yöntemi istiyor. X kuşağına ürün satmak için “uzun ömürlü, ekonomik” demek gerek. Z kuşağına satmak istiyorsan? “Cool, trend ve seni yansıtan bir ürün” demelisin.