28 Nisan 2025'te İspanya, Portekiz ve Fransa'nın bazı bölgelerinde yaşanan tarihi elektrik kesintisi, milyonlarca insanı etkiledi. Yetkililer, bu krize "indüklenmiş atmosferik titreşim" adı verilen nadir bir fenomenin yol açtığını açıkladı. Peki bu olay nasıl gerçekleşti ve gelecekte benzer kesintileri önlemek mümkün mü? İşte tüm detaylar!

Atmosferik Titreşim Nedir?

Atmosferik titreşim, ani sıcaklık değişimlerinin yüksek gerilim hatlarında elektromanyetik dalgalanmalara yol açmasıyla oluşan bir olgu. Bu dalgalanmalar, şebekelerde senkronizasyon bozukluklarına ve zincirleme arızalara neden olabiliyor.

Nasıl Meydana Geldi?

• İspanya'nın iç kesimlerinde aniden düşen sıcaklıklar, 400 KV'luk hatlarda titreşimleri tetikledi.
• Bu titreşimler, Avrupa'nın birbirine bağlı şebekelerinde domino etkisi yaratarak İber Yarımadası'nı karanlığa gömdü.
• Portekizli enerji şirketi REN, "Bu kadar şiddetli bir titreşim daha önce hiç kaydedilmedi" açıklamasını yaptı.

Kesintinin Yarattığı Kaos

• Ulaşım felç oldu: Madrid ve Lizbon'da metro seferleri durdu, trenler yolda kaldı.
• Havalimanları kapatıldı: Madrid Barajas'ta uçuşlar iptal edildi, yolcular havalimanında mahsur kaldı.
• Sağlık hizmetleri aksadı: Hastaneler acil durum jeneratörlerine geçti, rutin ameliyatlar ertelendi.
• Trafik ışıkları devre dışı kaldı: Kazaları önlemek için polis önemli kavşaklarda yönlendirme yaptı.

Diğer Olası Nedenler ve Komplo Teorileri

a) Siber Saldırı İhtimali

• İlk saatlerde siber saldırı iddiaları gündeme geldi ancak İspanya ve Portekiz hükümetleri bunu yalanladı.

b) Fransa'daki Yangın

• Alaric Dağı'nda çıkan yangının, Fransa-İspanya arasındaki yüksek gerilim hattını etkilemiş olabileceği belirtildi.

c) Yenilenebilir Enerji Kaynaklı Şebeke Dengesizliği

• Bazı uzmanlar, rüzgar ve güneş enerjisindeki dalgalanmaların şebekeyi aşırı yüklemiş olabileceğini öne sürdü.

Benzer Tarihi Olaylar

• 2006'da Avrupa çapında yaşanan kesinti, Almanya'dan Portekiz'e kadar 10 milyon kişiyi etkilemişti.
• 2003 İtalya kesintisi, İsviçre'den gelen hat arızası nedeniyle 12 saat sürmüştü.

Alınacak Önlemler ve Gelecek Projeksiyonu

✅ Şebeke modernizasyonu: Avrupa Birliği, 2027'ye kadar 400 milyar € yatırım planlıyor.
✅ Yedek enerji hatları: Kritik noktalara ek iletim hatları döşenecek.
✅ Siber güvenlik artırılacak: Enerji şebekelerine AI destekli savunma sistemleri kuruluyor.

İklim Değişikliği Enerji Sistemlerini Tehdit Ediyor

Bu olay, iklim değişikliğinin enerji altyapısı üzerindeki etkilerini gözler önüne serdi. Sheffield Üniversitesi'nden Prof. Solomon Brown’a göre:

"Atmosferik titreşimler, küresel ısınmayla daha sık görülecek. Şebekeler buna hazırlıklı olmalı."